Corydoras Corydoras ชื่อนี้พอได้เห็นคนทั่วไปก็รู้ทันทีว่ามันคือชื่อเรียกปลา ที่มีชื่อในภาษาไทยว่า ปลาแพะ และอย่างที่พอจะทราบกันดีว่าปลาแพะ จริงๆแล้วมีอยู่ด้วยกันหลายสกุล โดยนอกจากสกุล Corydoras แล้ว ก็ยังมีสกุลอื่นๆอีก อย่างเช่น สกุล Brochis เจ้าแพะขนาดตัวใหญ่ยักษ์ ที่มีมาขายให้เห็นบ้างเป็นครั้งคราว
ปลาแพะจัดว่าอยู่ในกลุ่มปลา Catfish ซึ่งอยู่ใน Family Callichthyidae โดยกลุ่มของปลาแพะทั้งหมดใน Family Callichthyidae นั้นมีสกุล (Genus) ต่างๆของกลุ่มปลาแพะที่พบทั้งหมด 9 สกุลด้วยกัน โดยมีชื่อสกุลดังต่อไปนี้ คือ สกุล Aspidoras , Brochis , Corydoras , Callichthys , Diadema , Hoplosternum , Lepthoplosternum , Megalechis และ Scleromystax ซึ่งในแต่ละสกุลก็จะมีรูปร่างและลักษณะที่แตกต่างกันออกไป ซึ่งอาจแตกต่างจากสกุล Corydoras ที่เราคุ้นเคยกันไปมากทีเดียวครับ
ทั้งนี้ในบทความนี้ ผมขอที่จะไม่พูดถึงชนิดของสกุล Corydoras ที่คิดว่าทุกคนคงพอทราบชนิดต่างๆ กันมากพอสมควร โดยผมจะกล่าวถึงอีก 8 Genus สกุลปลาแพะที่เหลือให้ได้พอทราบและรู้จักกันมากขึ้น โดยจะได้แสดงให้เห็นดังต่อไปนี้ครับ
แนะนำทำความรู้จักสกุลและชนิดกลุ่มปลาแพะอีกทั้ง 8 สกุล ใน Family Callichthyidae กันครับ
Aspidoras
สกุลแรกที่จะได้รู้จักกัน คือสกุล Aspidoras สกุลนี้โดยส่วนใหญ่มีขนาดตัวเล็ก ขนาดตั้งแต่ประมาณ 3 5 cm. โดยมี Aspidoras pauciradiatus (รูปซ้ายมือ) ที่พอจะคุ้นเคยกันบ้าง ขนาดโตประมาณ 3.5 cm. พบได้ที่บราซิล และ Aspidoras depinnai (รูปกลาง) และAspidoras fuscoguttatus (รูปขวามือ) ซึ่งมีขนาดโตกว่าเล็กน้อยที่ 4-5 cm. การเลี้ยงสามารถเลี้ยงรวมกับสกุล Corydoras ที่เป็นอย่างดี
นอกจากนี้ในสกุล Aspidoras ยังมีชนิดอื่นๆที่พบอยู่เป็นจำนวนมาก ที่จะพอแจ้งชื่อชนิด
ให้ทราบกันมีดังนี้ ครับคือ Aspidoras albater , Aspidoras belenos , Aspidoras brunneus , Aspidoras carvalhoi , Aspidoras eurycephalus , Aspidoras lakoi , Aspidoras maculosus , Aspidoras menezesi , Aspidoras microgalaeus , Aspidoras poecilus , Aspidoras psammatides , Aspidoras raimundi , Aspidoras rochai , Aspidoras spilotus , Aspidoras Taurus , Aspidoras velities , Aspidoras virgulatus และรวมไปถึงอย่าง Aspidoras sp. (C035) , Aspidoras sp. (C036) , Aspidoras sp. (C037) , Aspidoras sp. (C118) , Aspidoras sp. (C119) , Aspidoras sp. (CW052) ซึ่งรูปสามารถ search หาดูได้ครับ เนื่องจากสกุล Aspidoras มีกันเยอะผมจึงยกตัวอย่างที่ 3 ชนิดข้างต้นครับ
Brochis
สกุลต่อมาเป็นสกุลที่มีชื่อว่า Brochis สกุลนี้เป็นที่รู้จักและคุ้นเคยในกลุ่มปลาแพะบ้านเรา
เป็นอย่างดี ด้วยลักษณะรูปร่างที่โดดเด่น บางครั้งเราอาจจะเรียกว่า เจ้าแพะยักษ์ สกุล Brochis มีชนิดที่พอรู้จักอยู่ 3 ชนิด คือ Brochis britskii (Britski's brochis) , Brochis multiradiatus (Hognosed brochis) และ Brochis splendens (Emerald catfish) นอกจากนี้ ก็ยังมี Brochis sp. (CW034) , (CW035) อีกด้วยนะครับ
จากรูป Brochis britskii (รูปซ้ายมือ) และ Brochis multiradiatus (รูปกลาง) ทั้ง 2 ชนิดมีขนาดยาวประมาณ 9 -10 cm. เจ้า Brochis multiradiatus ส่วนจมูกหรือปากมีลักษณะยื่นยาวออกมา Hognosed โดยการแยกชนิดในกลุ่ม Brochis นั้น สิ่งที่สำคัญคือดูที่ลักษณะครีบกระโดงบนหลัง หรือที่เรียกกันว่า dorsal fin โดยปกติสกุล Brochis มีจำนวน dorsal fin rays ตั้งแต่ 10 ขึ้นไป โดย Brochis multiradiatus มี dorsal fin rays มากถึง 15-18
ในขณะที่ Brochis splendens (รูปขวามือ) มี dorsal fin rays อยู่ที่ประมาณ 10-12 เท่านั้น และมีขนาดยาว 8 cm. ซึ่งบางครั้งในการแยกชนิดก็ทำให้เกิดความสับสนได้เหมือนกัน (ผมเองก็สับสน งงเหมือนกันครับ) สกุล Brochis นั้นชอบน้ำเย็นและสามารถเลี้ยงรวมกับสกุล Corydoras ที่มีขนาดตัวใหญ่หรือปลากลุ่ม loach ได้เป็นอย่างดี
จากรูปคือการดูจำนวน dorsal fin rays ตัวอย่างในภาพ คือ ชนิด Brochis multiradiatus
Callichthys
สกุล Callichthys ที่หาเจอมีอยู่ 2 ชนิด คือ Callichthys callichthys กับ Callichthys serralabium โดยเจ้า Callichthys serralabium ไม่ค่อยมีข้อมูลรายละเอียดมากนัก เพิ่งพบและบัญญัติไว้เมื่อปี 2004 ขนาดโตประมาณ 15 16 cm. พบได้แถบประเทศบราซิลและเวเนซุเอล่า และ Callichthys callichthys ที่ขนาดตัวใหญ่กว่าโตได้ถึง 18 cm. พบได้โดยทั่วไปทั้งบราซิล ,เวเนซุเอล่า ,โบลิเวีย , เปรู และปารากวัย ข้อมูลของสกุลนี้ไม่ค่อยมีมากนักและอาจจะมีชนิดอื่นๆอีกนอกเหนือจาก 2 ชนิดที่ได้กล่าวมาแล้วข้างต้น
Diadema
สกุลต่อมาเป็นสกุลที่มีชื่อว่า Dianema โดยมีเจ้า Dianema longibarbis และ Dianema urostriatum ซึ่งในสกุลนี้ก็อาจจะพบเห็นได้ตามร้านขายในไทยในบางครั้งครับ โดยทั้ง 2 ชนิดนี้มีขนาดใกล้เคียงกันโตเต็มที่ประมาณ 10 - 12 cm.
โดย Dianema urostriatum (รูปซ้ายมือ) พบได้ทางประเทศบราซิล มีชื่อสามัญว่า Flag Tailed Porthole Catfish ตามลักษณะที่มีลายบริเวณหางที่สวย ชัดเจน และ Dianema longibarbis (รูปขวามือ) ที่พบได้จากเปรู ซึ่งมีรูปร่างคล้ายคลึงกับ Hoplosternum punctatum ซึ่งเป็นอีกสกุลนึงที่จะได้กล่าวต่อไป การเลี้ยงสามารถเลี้ยงรวมกับปลาขนาดกลางทั่วไป รวมทั้งปลากลุ่มหมอแคระได้ด้วย
Hoplosternum
สกุล Hoplosternum เริ่มด้วย Hoplosternum littorale (รูปซ้ายมือ) ตัวนี้มีขนาดโตได้ถึง 20 cm. เลยทีเดียว อาศัยในแถบน้ำเย็น โดยมีเจ้า Hoplosternum magdalenae (รูปกลาง) ที่มีลักษณะอาจจะคล้ายคลึง แต่ตัวเล็กกว่าที่ประมาณ 10 cm. โดยพบได้แถบประเทศโคลอมเบีย และอีกชนิดนึงคือ Hoplosternum punctatum (รูปขวามือ) ที่รูปร่างลักษณะ
อาจจะทำให้สับสบกับ Dianema longibarbis โดย Hoplosternum punctatum จะมีดวงตาที่เล็ก
กว่าและขนาดเมื่อโตเต็มที่เล็กกว่าที่ประมาณ 7-8 cm.และพบได้แถบปานามาและโคลอมเบีย
Lepthoplosternum
มาถึงสกุล Lepthoplosternum สกุลนี้มีเพียงชนิดเดียวจากข้อมูลที่หามาได้ครับ คือ Lepthoplosternum pectorale มีชื่อสามัญว่า Armoured Catfish พบได้แถบปารากวัย ขนาดตัวไม่ใหญ่มากประมาณ 6 cm. และมีรูปร่างคล้ายคลึงกับเจ้า Callichthys callichthys ชอบน้ำเย็น 20-22 C
Megalechis
สกุลต่อมาเป็นสกุล Megalechis มีอยู่ 2 ชนิดคือ Megalechis picta (รูปซ้ายมือ) มีชื่อสามัญว่า Tail Bar Armoured Catfish และ Megalechis thoracata พบได้ในประเทศ French Guiana โดยทั้ง 2 ชนิดนี้ชอบน้ำเย็นและมีขนาดโตเต็มที่ใกล้เคียงกันที่ 12 cm.
Scleromystax
มาถึงสกุลสุดท้าย เป็นสกุลที่มีชื่อว่า Scleromystax สกุลนี้หลายคนอาจจะรู้จักเป็นอย่างดี เพราะมีเจ้าตัวนำอย่าง Scleromystax barbatus (รูปซ้ายมือ) ซึ่งหลายคนอาจจะเคยเลี้ยง โดย Scleromystax barbatus พบได้แถบประเทศบราซิล โตได้ประมาณ 9 cm. ชอบน้ำค่อนข้างเย็น ซึ่งเมื่อมีขนาดตัวเล็กอาจจะยากที่จะบอกและแยกกับ Scleromystax kronei (รูปกลาง) ได้ โดยเมื่อโตเต็มที่ Scleromystax barbatus จะมีแถบเส้นสีทองบริเวณตั้งแต่ปลายปากจมูกขึ้นไปชัดเจน และอีกชนิดนึง Scleromystax lacerdai (รูปขวามือ) ที่มีขนาดตัวเล็ก 5-6 cm.
จะสังเกตเห็นแถบเส้นสีทองๆตั้งแต่ส่วนปากจมูกยาวขึ้นไปด้านบน ซึ่งเป็นเอกลักษณ์ของ Scleromystax barbatus
ชนิดต่อมาเป็น Scleromystax macropterus (รูปซ้ายมือ) หรืออีกชื่อคือ Hi Fin Peppered Cory ซึ่งเมื่อโตเต็มที่ครีบกระโดงจะสูงยาวสวยมาก ขนาดโตเต็มที่ประมาณ 9-10 cm. และอีก 2 ชนิด คือ Scleromystax prionotos (รูปขวามือ) และ Scleromystax salmacis ซึ่งมีรายละเอียดไม่มากนัก ขนาดประมาณ 5-6 cm. นอกจากนี้ในสกุล Scleromystax ก็ยังมี Scleromystax sp. (C112) , (C113) , (CW038) , (CW042) อีกด้วยนะครับ
ส่งท้าย
จากที่ได้กล่าวมาทั้งหมด ผมคิดว่าทุกคนคงได้รู้จักกลุ่มปลาแพะในสกุลต่างๆมากดียิ่งขึ้น ซึ่งจะทำให้เข้าใจว่า นอกจากปลาแพะในสกุล Corydoras แล้วนั้นก็ยังมีปลาแพะสกุลและชนิดอื่นๆอีก ใน Family Callichthyidae ที่น่าสนใจและน่าศึกษา ทำให้ขอบเขตการมองกลุ่มปลาแพะนั้นกว้างยิ่งขึ้น โดยสกุลที่โดดเด่นที่แยกจากสกุล Corydoras จะมีแค่ 4 สกุล คือ Aspidoras , Brochis , Diadema และ Scleromystax ครับ
สุดท้ายนี้ขอบคุณทุกคนที่ติดตามอ่านเรื่องที่ผมได้จัดทำขึ้นมาในหลายๆเรื่องในห้องปลาก้นตู้ แล้วพบกันใหม่ในโอกาส
ต่อๆไปครับ
หมายเหตุ : ขอขอบคุณ PlanetCatfish.com
บทความปลาก้นตู้เรื่องอื่นๆ ที่ผมได้จัดทำขึ้น มีดังต่อไปนี้ครับ
ปลาก้นตู้ | ชื่อเรื่อง / ชื่อตอน | Link |
1. ปลาหมู | สารพันเรื่องราว กับวิชาปลาหมู (Loach) | |
- ตอนที่ 1 ปฐมบทปลาหมู | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=139993.0 | |
- ตอนที่ 2 เจาะลึก Botia | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=140250.0 | |
2. ปลาบู่ | เปิดตำนานปลาบู่แคระ Freshwater Goby | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=140634.0 |
3. ปลาแพะ | Corydoras & 8 Genus pal กลุ่มปลาแพะ 9สกุล | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=144634.0 |