ปลาบู่ (Goby) ชื่อนี้คงเป็นที่คุ้นหูสำหรับคนไทยพอสมควร ปลาบู่เองที่มีกันหลากหลายพันธุ์ บางตัวก็ใหญ่โตมาก บางตัวที่มีขนาดเล็ก อาศัยอยู่ทั้งในแหล่งน้ำจืด น้ำกร่อย หรือรวมไปถึงเป็นปลาทะเล แต่ที่เราจะพูดถึง เป็นปลาบู่ขนาดเล็ก หรือปลาบู่แคระนั้นเอง
ในบรรดาปลาก้นตู้ ในห้องก้นตู้ของเรานั้น ปลาบู่แคระถือว่าเป็นปลาที่ได้รับความนิยมเลี้ยงกันพอสมควร มีช่วงฮิตและช่วงที่หายไปบ้างตามกาลเวลา มาในช่วงระยะนี้ กระแสปลาบู่แคระยังคงค่อนข้างเงียบๆ นิ่งๆ มีการเลี้ยงกันประปราย ในหมู่คนนิยมเลี้ยงกันจริงๆ ที่พบเห็นขายกันบ่อย ก็เป็นบู่ Stiphodon ปลาบู่กินตะไคร่ ที่มีเข้ามาเป็นช่วงๆ พบเห็นหามาเลี้ยงกันได้ไม่ยากนัก
ปลาบู่แคระ ถ้าเป็นชนิดแบบอยู่พื้นตู้เป็นหลักก็จะมีการขุด มุด หลบ ในใต้พื้นที่ปูไว้เสมอ แต่ก็มีอยู่หลายชนิดที่ว่ายเป็นปลากลางน้ำ บางชนิดก็อาศัยอยู่ตามพื้นตู้ มุดกรวดมุดทราย กันอย่างสนุกสนาน โดยอาจจะหวงอาณาเขตตัวเองต่อปลาบู่แคระตัวอื่น โดยจะมีการขู่ ขยายครีบ หรืออาจจะขั้นรุนแรงกัดกันก็มีบ้าง
ถ้าพูดถึงชนิดปลาบู่แคระนั้น ก็มีเยอะอยู่เหมือนกัน (ถึงบางตัวจะไม่ค่อยแคระเท่าไร) แต่ที่รู้จักและคุ้นเคยกันในหมู่นักเลี้ยงปลาบู่แคระนั้น พอสรุปง่ายๆแบ่งเป็นตามกลุ่มคร่าวๆได้ดังต่อไปนี้
แนะนำทำความรู้จักชนิดปลาบู่แคระ (Goby) กัน ที่ควรรู้จักและพอหามาเลี้ยงกันได้
A
ปลาบู่แคระกลุ่มแรกที่ผมอยากให้ทำความรู้จักกัน คือ บู่แคระ Stiphodon หรือที่ส่วนใหญ่ตามร้านขายนิยมเรียกว่า ปลาบู่กินตะไคร่นั้นเอง
Stiphodon ในชื่อ บู่กินตะไคร่นั้น จริงๆคือ Stiphodon sp. สีลำตัวจะออกน้ำตาลๆหรือบางตัวออกเหลืองทอง บริเวณครึ่งแก้มด้านล่างจะมีสีออกฟ้าน้ำเงิน จะเห็นชัดเจนขึ้นเมื่อปรับตัวเข้ากับตู้เลี้ยงแล้ว หรือเวลาข่ม สู้กันกับปลาบู่ตัวอื่น Stiphodon นั้นเป็นนักขุดพอตัว ถ้าเลี้ยงในตู้ที่เป็นกรวดขนาดเล็กๆ ก็จะเห็นการคาบขุดกรวดขึ้นมาเป็นประจำ ชอบมุดอยู่ใต้กรวดใต้ทราย ชอบข่ม สู้กันถ้าในตู้เลี้ยง Stiphodon ไว้หลายตัว
Stiphodon อีกลักษณะนึง หรือที่เค้าเรียกกันว่า Stiphodon sp. Orange fin ลักษณะครีบด้านบนและลายที่ลำตัวจะแตกต่างจาก Stiphodon ธรรมดาค่อนข้างชัดเจน แต่ถ้าคนไม่เคยเลี้ยง ช่วงแรกอาจจะดูว่าเหมือนๆกัน เจ้าตัว Orange fin นี้ พบเห็นอยู่บ่อยครั้ง ในตู้ขายเดียวกับ Stiphodon ธรรมดา ต้องมองเล็งดีๆก็จะพบตัวได้ไม่ยากนัก ลักษณะนิสัยคล้ายๆกัน แต่โดยส่วนตัวคิดว่ามันขุดน้อยกว่านะ
และมาถึงเจ้าตัวเอกในงาน เจ้าบู่นีออน Stiphodon atropurpureus ตัวนี้ราคาค่อนข้างสูงทีเดียว มีสีออกน้ำเงินข้างลำตัวที่สวย แต่หาตัวที่สีสวยค่อนข้างยาก ส่วนใหญ่จะไม่ออกน้ำเงินเข้มขนาดนั้น ตัวเมียนั้นแตกต่างจากตัวผู้ชัดเจน และ Stiphodon percnopterygionus ตัวนี้สีค่อนข้างสวยมาก ครีบบนสูงชัน สีมี 2 แบบ แบบโทนฟ้าน้ำเงิน กับโทนส้มเหลือง มีเข้ามาขายเป็นบางช่วง ลักษณะนิสัยก็คล้ายคลึงกับ Stiphodon ชนิดอื่นๆ และล่าสุดก็มีเจ้า Stiphodon semoni หรือ Cobalt Blue Goby เข้าขายให้ได้เลี้ยงเช่นเดียวกัน
กลุ่ม Stiphodon บางตัวยอมกินอาหารเม็ดจมบ้าง บางตัวก็ไม่กิน ดูดกินตะไคร่บ้าง และชอบอาหารสดพวกหนอนแดง เป็นต้น Stiphodon เป็นบู่แคระที่เลี้ยงไม่ยาก ค่อนข้างทนทีเดียวครับ ขนาดโตเต็มที่ 5-7 cm.
B
ต่อมาเป็นปลาบู่แคระที่โดยส่วนตัวผมชอบมาก นานๆมีเข้ามาที ตัวแรกเป็นเจ้า Sicyopus zosterophorum สีลำตัวมีสีออกส้มช่วงครึ่งตัวหลังลงไป ครึ่งตัวแรกมีเส้นและสีออกโทนดำ ทำให้ดูสวยงาม เจ้าตัวนี้ราคาพอประมาณ ลักษณะนิสัยก็ชอบขุด มุดทรายกรวดเหมือนกัน กินอาหารสด ขนาดโตเต็มที่ 6-7 cm.
ตัวต่อมา Sicyopterus jongkasi หรือที่เรียกว่า บู่ลิปสติก เจ้านี้ผมยังไม่มีโอกาสได้เลี้ยง มาช่วงที่เจ้านี้หมดไปพอดี ลักษณะบริเวณปากจะมีเส้นสีออกส้มแดงขีดอยู่ ลำตัวช่วงท้ายๆสีออกส้มแดง ราคาใกล้เคียงกับ Sicyopus zosterophorum ครับ ขนาดโตเต็มที่ 7-8 cm.
C
กลุ่มต่อมา ผมเอามารวมกัน แต่จริงๆไม่ได้เกี่ยวกันเลย โดยกลุ่ม Rhinogobius เองก็มีกันเยอะหลายชนิดแต่ผมขอยกตัวอย่างแค่ วุยก่อนนะครับ มาว่ากันถึงเจ้าตัวแรกเลยดีกว่า เจ้า Schismatogobius หรือที่เรียกว่า เจ้าบู่แพนด้า เจ้าตัวนี้ถ้าใครมีโอกาสได้ลองเลี้ยง จะรู้ว่าโอกาสที่จะได้เห็นตัวมันค่อนข้างยาก 55 เพราะมันจะมุดหายไปในทรายหรือกรวด อย่างรวดเร็ว ตั้งแต่แรกๆที่ลงตู้ จะชอบโผล่มาเฉพาะบริเวณหน้าเท่านั้น ถ้าปูทรายที่สีกลมกลืนกับมันแล้วละก็ ได้ตาลายหามันกว่าจะเห็นเจอก็เกือบแทบแย่ มันชอบทำตัวนิ่งมาก สังเกตเห็นยากจริงๆ แต่น่ารักนะผมว่า ตัวนี้กินเฉพาะอาหารสดครับ และอาจยอมไม่กินถึงขั้นอดตายก็มี
ตัวต่อมา Rhinogobius wui ตัวนี้ชอบตอนที่มันขู่ สู้กัน ผมชอบมาก ทั้งท่ามัน ที่ชอบชูคอขึ้น สีแดงข้างแก้มที่เป็นเส้นแดงๆ แต่ชอบขุดเอาเรื่องเหมือนกัน เคยเลี้ยงในตู้กรวดเล็กๆ มันใช้ปากคาบทีละก้อนจริงๆ นั่งมองมันก็น่ารักดีเจ้าตัวนี้ก็กินอาหารสดครับ มีมาขายเป็นช่วงๆ สีแต่ละตัวอาจต่างกันนิดหน่อย เลี้ยงไม่ยากครับ
D
กลุ่มนี้ Mugilogobius sarasinorum ( บู่ดำ) และ Mugilogobius rexi (บู่ทอง ) สองตัวนี้มีเห็นกันเป็นบางช่วง ลักษณะจะสามารถอยู่ก้นตู้หรือว่ายกลางน้ำระดับต่ำๆก็ได้ ขนาดโตเต็มที่ 5-6 cm. เป็นกลุ่มที่ผมยังไม่เคยลองเลี้ยง ช่วงนี้ยังพอมีขายอยู่ด้วยสิทั้งบู่ทองบู่ดำเลย
E
ในกลุ่มนี้อาจจะเป็นตัวที่ว่ายบริเวณกลางน้ำเป็นหลัก มีมาอยู่บริเวณก้นตู้บ้างบางครั้ง เริ่มแรกอย่างเจ้าสปอตฟิน Spotfin(Redigobius chrysosoma) มีขนาดตัวเล็ก 4-5 cm. กินแต่อาหารสด ว่ายช้าๆน่ารักทีเดียว ไม่ขุดพื้น เลี้ยงในตู้ไม้น้ำได้ มีขายกันเป็นช่วงๆ ซึ่งไม่เหมือนอย่างเจ้าปลาบู่กล้วย Stigmatogobius sadanundio ที่ตัวมีขนาดใหญ่ 10 - 12 cm. เลยทีเดียว แถมดุด้วย เลี้ยงรวมกับปลากลางน้ำอื่นๆได้
ปลาบู่พีค็อก Peacock Goby (Tateurndina ocellicauda) ขนาดโตเต็มที่ 7 cm. และ บู่โมกันด้า mogurnda adspersa ที่ดุเหมือนกัน ทั้ง 2 ชนิดมีสีสวยทีเดียว เลี้ยงกับปลากลางน้ำทั่วไปได้ ส่วนใหญ่กินอาหารสด ฝึกให้กินอาหารเม็ดได้ในบางตัว และเจ้าปลาบู่จักรพรรดิ์ Empire gudgeon ( Hypseleotris Compressa ) ที่มีสีสวยอีกตัวนึง โตได้ 8 cm.
สุดท้ายเป็นปลาบู่หมาจู Brachygobius doriae ตัวค่อนข้างเล็ก น่ารัก มีสีสันลำตัวเป็นสีเหลืองสลับดำหรือน้ำตาลเข้ม อยู่เป็นฝูงได้ แต่อาจจะมีก้าวร้าวกันในฝูงบ้างเล็กน้อย มักไม่กินอาหารสำเร็จรูป ขนาดโตเต็มที่ 3-4 cm. เท่านั้น เลี้ยงในตู้ไม้น้ำขนาดเล็กสวยมาก
F
กลุ่มนี้เป็นกลุ่มรวม อาจจะเป็นปลาบู่แคระชนิดอื่นๆ ที่พบเห็นไม่บ่อยนัก หายากในบางชนิด แต่ก็มีกลุ่ม Rhinogobius ชนิดต่างๆที่มีเข้ามาขายบ้าง แต่ราคาค่อนข้างสูง เช่น Rhinogobius Duospilus , Rhinogobius zhou , Rhinogobius brunneus , Rhinogobius szechuanensis , Rhinogobius sp. ฯลฯ และรวมไปถึงเจ้าตัว Sicyopterus sp. , Mugilogobius chulae และสกุลชนิดอื่นๆอีกมากมาย ลักษณะการเลี้ยงก็คล้ายคลึงกับบางชนิดที่ได้กล่าวมาแล้วและบางตัวชอบน้ำเย็น ควรศึกษาและสอบถามจากผู้ขายถึงการเลี้ยงเป็นตัวๆไปครับ
การเลี้ยงปลาบู่แคระ
ปลาบู่แคระ โดยทั่วไปชอบอยู่ตู้ปูด้วยทราย หรือกรวดเบอร์เล็กสุดก็พอได้ ลักษณะนิสัยถ้าเป็นพวก Stiphodon จะชอบมุดตัวในทราย หลบซ่อน มีรูที่อยู่ประจำ ปลาบู่แคระ ชอบขู่กัน แผ่ครีบ ข่มกันไปมา อาจจะทะเลาะต่อสู้กันบ้างในบางครั้งเมื่อเจอกัน
1.ตู้
ตู้ที่ใช้เลี้ยงปลาบู่แคระ ตู้ 60 cm. ขนาดปกติก็สามารถเลี้ยงได้เป็นอย่างดี หรือถ้าเล็กกว่า 24 ก็สามารถเลี้ยงได้ โดยลดจำนวนปลาบู่แคระลง และชนิดที่ไม่โตมากมาเลี้ยง แต่ถ้าให้ดีตู้ทรงยาว ไม่ต้องกว้างและสูงมาก จะดูสวยและเหมาะสม เลี้ยงได้หลายตัวหน่อย เช่น ตู้ขนาด 90x30x30 cm. เป็นต้น
การเลี้ยงจะนิยมปูพื้นตู้ด้วยทราย จะเป็นทรายดำก็ได้ หรือกรวดเบอร์เล็กสุด แต่ไม่แนะนำกรวดนิลดำ ในตู้อาจจะจัดวางก้อนหิน หรือขอนไม้ก็ได้ แต่อาจจะต้องทำใจในเรื่องปัญหาการขุดต่างๆ ก้อนหินอาจจะเอียงจะหล่นกระทบพื้นกระจกได้
2.น้ำ
ปลาบู่แคระชอบน้ำสะอาด อ็อกซิเจนเพียงพอ ระบบกรองเหมาะสมที่ดี เปลี่ยนถ่ายน้ำอย่างน้อยสัปดาห์ละ 1 ครั้ง
3.อุณหภูมิ และ pH
อุณหภูมิในการเลี้ยง 24-28 C , ค่า pH 6.5 8.0 (แต่ละตัวอาจมีความแตกต่างกัน ควรศึกษาข้อมูลเพิ่มเติม)
4.อาหาร
ส่วนใหญ่กินอาหารสด เช่น หนอนแดง หรือกินพวกตะไคร่ บางชนิดยอมกินอาหารเม็ดแบบจมได้แต่น้อย ถ้าจะให้สะดวกหน่อยก็ให้เป็นหนอนแดงแช่แข็งก็ได้ และนำมาล้างให้สะอาดก่อนให้ปลาบู่แคระกินทุกครั้ง
ทั้งนี้สามารถเข้าไปดูกระทู้เก่าๆ เกี่ยวกับการโชว์รูปปลาบู่แคระที่พอจะรวบรวมได้ดังนี้ครับ (ขออนุญาตเจ้าของกระทู้ในการแสดง และขออภัยกระทู้ที่ไม่ได้กล่าวถึง เพราะอาจตกหล่นไปบ้าง)
รวมกระทู้โชว์ปลาบู่แคระ
คุณ Petch - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=41500.0
คุณ sOdiams - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=41748.0
คุณ RB king - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=41756.0
คุณ มัจฉาเพลินสุรา ลุย! - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=54283.0
คุณ chaikitti - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=62774.0
คุณ Petch - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=53980.0
คุณ TT - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=60684.0
คุณ Iddyxxx - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=66273.0
คุณ [Game]-[On] - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=65619.0
คุณ มัจฉาเพลินสุรา ลุย! - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=68901.0
คุณ ossca - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=73749.0
คุณ Petch - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=80768.0
คุณ Petch - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=124572.0
คุณ nGuBu Fishy - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=54048.0
คุณ Genoz - http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=153806.0
มาเลี้ยงปลาบู่แคระกันนะครับ Goby Return
บทความปลาก้นตู้เรื่องอื่นๆ ที่ผมได้จัดทำขึ้น มีดังต่อไปนี้ครับ
ปลาก้นตู้ | ชื่อเรื่อง / ชื่อตอน | Link |
1. ปลาหมู | สารพันเรื่องราว กับวิชาปลาหมู (Loach) | |
- ตอนที่ 1 ปฐมบทปลาหมู | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=139993.0 | |
- ตอนที่ 2 เจาะลึก Botia | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=140250.0 | |
2. ปลาบู่ | เปิดตำนานปลาบู่แคระ Freshwater Goby | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=140634.0 |
3. ปลาแพะ | Corydoras & 8 Genus pal กลุ่มปลาแพะ 9สกุล | http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=144634.0 |