บทความนี้เน้นการเสริมสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับชั้นดินดำนะครับ หลักๆภาพมาจากกูเก้ง และ Hand Book ของ Peter Hiscock ที่ผมอ้างอิงประจำ ขาดตกบกพร่องประการใดขออภัย และรอท่านผู้รู้เพิ่มเติมได้นะครับ
ชั้นดินดำ เกินจากอะไร?
มันก็มีดีมีเสียใช่ไหม? [on_003]
ดูแผนภาพด้านบนกันก่อนนะครับ เพื่อความเข้าใจตรงกัน
ชั้นที่มีรากพืช เราเรียกชั้นดินในส่วนมีออกซิเจน
ส่วนชั้นที่หมักหมม ที่กระแสน้ำในตู้พัด O2 ลงไปไม่ถึงมันก็มีขี้ปลา ใบไม้เน่า สะสม เกิดการเน่าสีดำๆ เห็นจากขอบกระจก เราเรียก ชั้นดินดำ ชั้นดำ ชั้นดินที่มีสภาพขาดอากาศ
แน่นอนมันคือส่วนหนึ่งของตู้ทุกตู้ แต่จะมีมากน้อย หรือบางท่านไม่มีเลย สุดแล้วแต่เทคนิคการกำจัดชั้นดำของแต่ละคน นะครับซึ่งวิธีการสามารถหาได้จากเวปนี้
ชั้นดินดำ มีปริมาณออกซิเจนต่ำ ในนั้นมันมีจุลินทรีย์ที่ไร้อากาศมาก กิจกรรมภายใน
ทำความเข้าใจระบบ จุลินทรีย์ไร้อากาศผมได้อธิบายไว้เข้าใจง่ายๆ ในนี้นะครับ http://aqua.c1ub.net/forum/index.php?topic=92602.0 จะไม่ลงซ้ำ
ข้อดีของชั้นดำก็มีบ้างคือ
1 ย่อยสารอินทรีย์ก้นตู้ใหญ่ๆ ให้เล็กลงพอที่จะเป็นปุ๋ยได้ ได้ฮิวมัส
2 แบคทีเรียกลุ่มที่ไม่ใช้อากาศกลุ่มหนึ่งที่เรียกว่า denitrifying สามารถใช้NO3 ได้โดยผ่านกระบวนการปรับกลับให้ NO3 เป็น NO2 และ ย่อยจนสุดทางเป็น ก๊าสไนโตรเจน N2 ระเหยไปจากตู้ไม้น้ำเรา
3 ชั้นดำยังเป็นแหล่งผลิต เหล็ก Fe3+ และ แมงกานีส Manganese (Mn2+) ให้พืชที่ดี จากการย่อยสารประกอบออกไซด์โลหะ ประเภท FeOH3 หรือ MnO2 ที่พืชดูดซึมไม่ได้
4 เป็นแหล่งอาหารของสิ่งมีชีวิตในตู้บางประเภท อันนี้จะดีไหมนะ [เอ๊ะ!!!]
ในภาพไส้เดือนน้ำชนิดหนึ่งกำลังขุดโพรงลงไปในชั้นดำใต้กรวดเพื่อหาอาหาร
ข้อเสีย
ก๊่าสไข่เน่า H2S (ติดไฟได้ด้วย) ที่เป็นผลพวงของการย่อย สารอินทรีย์ เป็นก๊าสพิษต่อสัตว์น้ำ ดินที่มีการสะสมของ H2S มากๆ พบว่าจะไม่มีการเติบโตของรากพืช เพราะเป็นสารที่ยับยั้งการหายใจของราก (เช่น H2S, FeS, กรดอินทรีย์)
ผลิต จากเชื้อประเภทรีดิวส์ซัลเฟต Sulfate-reducing bacteria (ไม่ขอพูดถึงเดี๋ยวยาวไป)
ก๊่าสไข่เน่า H2S เมื่อละลายน้ำมีฤทธิ์ เป็นกรดอ่อนๆ
จะทำปฏิกริยากับธาตุโลหะต่างๆที่อยู่ในกรวด วัสดุปูพื้น ได้สารประกอบ เหล็กซัลไฟด์ ซึ่งไม่ละลายน้ำ ส่วนมากพบพวกเหล็กซัลไฟด์ ferrous sulfide FeS ก็จะเห็นชั้นดำ หรือสีน้ำตาลเข้มได้ H2S
อย่างไรก็ตามการผลิต H2S ในปริมาณที่ไม่มากเกินไป ก็อาจไม่เกิดอันตรายต่อสัตว์น้ำได้ เพราะในชั้นมีอากาศสามารถ ขจัดพิษ H2S โดยทำปฏิกริยากับออกซิเจนได้ เกลือ HSO4
The natural chemical reaction is H2S + O2 = water (H2O) +elemental sulfur.
ก้าสที่ชั้นดำสามารถผลิตได้อีกชนิดคือ มีเทน CH4 แต่ไม่ค่อยพบ และไม่อันตรายเท่าไหร่ เพราะถูกกำจัดเป็น CO2 กับน้ำได้ในชั้นที่มีออกซิเจน
ชั้นดำ มีทั้งข้อดี ข้อเสียแต่ที่แน่ๆ เราไม่อยากให้มีในตู้ไม้น้ำเพราะมันอันตรายต่อรากพืชนั่นเอง [on_066]
เครดิต
http://acvaiasi.wordpress.com/2009/12/09/preparation-and-maintenance-of-a-planted-aquarium-with-a-nutrient-rich-substrate/
้handbook Peter Hiscock
Wikipedia H2S CH4
คำค้นหา Anaerobic layer
|