ระหว่างเดินผ่านถุงปลาที่เรียงรายบนพื้นในตลาดส่งปลาวันพฤหัส
ผมสะดุดตาเข้ากับถุงปลาใบนึง ในน้ำสีชาคล้ำมีปลาตัวยาวนอนอยู่
แถบสีส้มบนหลังตัดกับลำตัวสีน้ำตาลเด่นทะลุถุงออกมา

ถามเจ้าของร้านได้ชื่อมาว่า ปลาหลดหางแฉก
ในตอนนั้นด้วยความที่ต้องไปทำธุระต่อตอนเย็น และ ไม่รู้ข้อมูลเกี่ยวกับเจ้าปลาตัวนี้เลย
ทำให้ปลาตัวนั้นไม่ได้เดินทางกลับมากับผมมีแต่ภาพปลาตัวยาวหน้าตาแปลกๆติดไว้ในหัว

จากการสอบถามอากู๋หลังกลับมาถึงบ้านได้ความว่า
Vaillantella maassi คือชื่อวิทย์ของหลดหางแฉก
มีชื่อภาษาอังกฤษที่ตรงกับชื่อไทยเป๊ะๆว่า Fork- tail Loach
บางคนเรียกมันว่า หลดค้อเพราะจริงๆแล้วมันไม่ใช่ปลาหลดแต่เป็นปลาค้อที่หน้าตาคล้ายปลาหลด
เป็นปลาไทยที่ถือหลายสัญชาติ พบได้ทางจันทบุรี ภาคใต้ตอนล่างถึงมาเลย์
และ ยังข้ามไปถึงเกาะบอร์เนียวด้วย (ไปไกลดีแท้) [on_019]

หลังจากนั้น2อาทิตย์ผมไปถามหาปลาหลดหางแฉกที่ตลาดขายส่งอีกครั้ง
เพื่อพบกับคำตอบ ไม่มีแล้วครับนานๆทีจะได้มาไม่รู้ว่าจะมีเข้ามาอีกเมื่อไหร่
.
.
.
ใช้เวลาในการตามหาปลาประหลาดตัวนี้หลายเดือนหลังจากนั้น
แต่จนแล้วจนรอดก็ยังไม่มีหลดหางแฉกเข้ามาให้เห็น
สุดท้ายเหมือนโชคชะตาพากลับมาที่ตลาดขายส่งปลาวันพฤหัสอีกครั้ง
บนชั้นไม้เต็มไปด้วยปลากั้ง เสือใบไม้ ปักเป้า ปลาจากป่าพรุอีกหลายชนิด
ผมแวะเข้ามาในร้านนี้หลังจากเจ้าของร้านใกล้ๆบอกว่าในร้านนี้ อาจจะ มีปลาที่ผมตามหาอยู่
หลดหางแฉกน้องไปรู้จักมันได้ยังไงล่ะเนี่ย
พี่เจ้าของร้านออกจะประหลาดใจที่มีคนมาถามถึง
พี่มีเก็บไว้นิดหน่อยนะ

หลังจากตกลงราคาเป็นที่เรียบร้อยผมตัดสินใจรับเจ้าหลดหางแฉกมาดูแล2ตัว
และนัดรับตัวกลับมาบ้านหลังจากนั้นไม่นาน
ผิดกับการตามหาตัวมันหลดหางแฉกเป็นปลาที่กินง่ายอยู่ง่ายมากกกก
พูดง่ายๆว่าแทบจะไม่ต่างจากคูลี่เลย
จะไรทะเล ไส้เดือนน้ำ หนอนแดงแช่แข็ง กินได้ทั้งนั้น
ในเว็บต่างประเทศบอกว่าฝึกให้กินอาหารเม็ดก็ยังทำได้
แต่ส่วนตัวผมให้เป็นหนอนแดงแช่แข็ง จะมีไรทะเลให้สลับบ้างนานๆครั้ง

ในสมัยก่อนหลดหางแฉกเคยถูกแยกเป็น
Vaillantella maassi และ Vaillantella flavofasciataเพราะการตั้งชื่อซ้ำ
V. flavofasciata ถูกตั้งขึ้นทีหลังเลยตกเป็นชื่อพ้องไป
มีพี่น้องร่วมสกุลอีก2ตัว
Vaillantella euepiptera
Vaillantella cinnamomea
ทั้ง2ชนิดพบได้บนเกาะบอร์เนียว
และ ยังมีV. euepiptera ถูกพบบางส่วนในมาเลเซียด้วย

ทั้ง3ชนิดจะตัวสีน้ำตาลเข้มและหางเป็นแฉกเหมือนกันหมด
แต่จะแยกกันได้ด้วยแถบสีส้มบนหลัง
V. maassi แถบสีส้มเป็นเส้นพาดยาวไม่มีลาย
V. euepiptera แถบสีส้มจะมีหลายpatternตามรูปข้างบน
V. cinnamomea มีแถบสีส้มกลางหลังจางๆ-ไม่มีเลย
แต่ในไทยเรามีเฉพาะ V. maassi เท่านั้นไม่มีรายงานของตัวอื่น
ไม่ต้องเสียเวลาแยกให้ปวดหัวเล่นครับ
(ถึงตรงนี้หลายคนอาจจะถามว่าแล้วใส่มาทำ_ไรครับฮ่าฮ่า)

ในธรรมชาติหลดหางแฉกอยู่ในลำธารน้ำไหลของป่าพรุ
เป็นนักล่าตัวจิ๋วคอยเก็บแมลงน้ำตัวเล็กๆตามพื้นทรายเป็นอาหาร
ด้วยความที่เป็นป่าพรุ สภาพน้ำที่เรียกว่าblackwater pHอาจต่ำกว่า3ได้เลยทีเดียว
แต่ไม่ต้องห่วงครับpH7ปลายๆหลดหางแฉกก็ยังอยู่ได้แบบไม่มีปัญหาเช่นกัน

ด้วยความที่ยาวเต็มที่ไม่เกิน6นิ้วหลดหางแฉกเป็นปลาที่ไม่ต้องใช้พื้นที่มาก
ช่องของตู้24กั้น3ก็เกินพอสำหรับปลาหลดหางแฉก1ตัวแล้วขอแค่มีที่ซ่อนให้ก็พอ
หลดหางแฉกจะเริ่มจัดการสร้าง บ้าน โดยเอาครีบค่อยๆขุดทรายลงไปใต้ขอนไม้
แล้วดันทรายออกมากองข้างนอก จนเห็นโพรงลงไปใต้ขอนไม้
ใครที่ใช้หินใหญ่ๆจัดตู้ต้องระวังตรงนี้ด้วยนะครับถ้าวางไม่ดี
แล้วหลดหางแฉกเกิดไปถูกใจใต้หินขึ้นมาหินอาจจะร่วงลงมาทำตู้แตกได้
หลังจากได้ที่ทางถูกใจเรียบร้อยแล้วมันก็จะแอบอยู่ในบ้านของมันทั้งวันไม่ไปไหนไม่สนใจใคร<<<แถมยังหวงด้วย
ถ้าถามว่าปลาอะไรขี้อายที่สุดตอบได้แบบไม่ลังเลเลยว่าไอ้นี่แหละครับ
ปิดไฟย่องไปแอบดูหลังให้อาหารนานๆจะเห็นหน้ากันที [on_007]

อาณาเขตของหลดหางแฉกแต่ละตัวปกติจะเกินขอนไม้เล็กๆที่มันยึดเป็นบ้านออกมาประมาณ5cm
ในเว็บต่างประเทศบางที่มีการพูดกันว่าหลดหางแฉก อาจจะกัดปลาอื่น(คูลี่)ที่เข้ามาในบริเวณบ้านของมันจนตายได้
จากที่เลี้ยงมาผมเห็นว่ามันเป็นปลาที่หวงที่บ้างแต่ไม่ได้รุนแรงขนาดนั้นนะ
ถ้าที่เลี้ยงไม่เล็กจนปลาอื่นต้องไปอยู่ในที่ของหลดหางแฉกตลอดเวลา
และถ้าปลาตัวนั้นๆไม่ไปตอดครีบหรือแย่งอาหารก็สามารถรวมกันได้ครับ

หลดหางแฉกไม่ใช่เป็นปลาฝูงโดยทั่วไปเขาชอบอยู่ตัวคนเดียวมากกว่า
สามารถเลี้ยงหลายตัวได้ ถ้ามีพื้นที่จัดให้ปลาแต่ละตัวมีที่ซ่อนของตัวเองไม่มายุ่งกัน <<<36ได้3-5ตัวครับ
การเลี้ยงรวมในตู้ที่เล็กเกินไปอาจจะมีการกระทบกระทั่งกันบ้างจนถึง บางตัวโดนไล่ได้รับอาหารไม่พอ

การแยกเพศทำได้ยากครับ ข้อแตกต่างที่พอจะบอกได้คือเมื่อโตเต็มวัยตัวเมียจะใหญ่กว่าตัวผู้และตัวหนากว่า
การเพาะพันธ์ในที่เลี้ยงยังทำไม่ได้
ผมคิดว่าถ้าลดpHนำให้ต่ำใกล้เคียงกับป่าพรุ<<<ยากตรงนี้แหละ asspain
แล้วเปลี่ยนน้ำจำลองหน้าฝน + ลดอุณหภูมิลง
อาจจะกระตุ้นการผสมพันธุ์ได้เหมือนกับในปลาหมูอารีย์ (อันนี้แค่คิดเองนะครับ)
เพราะในตอนนี้ยังไม่มีข้อมูลเกี่ยวกับการแพร่พันธุ์ของมันเลย

หลดหางแฉกเป็นปลาเล็กแต่เหมือนปลาหมูอื่นๆเลี้ยงเค้าดีๆแล้วเขาจะอยู่กับคุณได้อีกนานนนน
อายุคาดว่าน่าจะอยู่ในช่วง5-10ปีเศษๆเหมือนปลาหมูส่วนใหญ่
ตัวในรูปอยู่กับผมมา3ปีแล้วครับ ตอนน้ำท่วมก็ขนหนีไปอยู่ด้วยกัน ปัจจุบันยังอยู่ดีมีสุข นอนซุกใต้ขอนทั้งวัน <<<ต้องยกขอนถึงจะโผล่มาทำหน้างงๆ hmmmm

หลดหางแฉกไม่ใช่ปลาที่มีราคาสูง แต่หาได้ไม่ง่ายในตลาดปลาทั่วไป
ในแต่ละปีจะมีเข้ามาเรื่อยๆ ครั้งละไม่มาก และไม่แน่นอน เพราะการรวบรวมปลาทำได้ยาก
คนที่อยากเลี้ยงถ้าเจอรีบคว้าไว้เลยครับไม่งั้นอาจจะต้องรออีกนาน
หลดหางแฉกเกือบทั้งหมดมาจากป่าพรุทางใต้
ปลาจากจันทบุรีหาได้ยากกว่ามีเข้ามาในจำนวนน้อย และในราคาที่สูงมาก

ต่อไปถ้าใครไปเจอปลาสีน้ำตาลตัวยาวๆคาดแถบส้มบนหลังอย่าลืมนะครับเขาชื่อ ปลาหลดหางแฉก
ปล.1ผมเคยคุยกับพี่ท่านนึงกันว่าปลาที่มาจากจันทบุรีจะมีลักษณะเฉพาะเหมือนคูลี่หรือเปล่า
โดยส่วนตัวผมยังไม่เคยเห็นปลาที่มาจาก จันทบุรี (ตัวที่ผมได้มาน่าจะมาจากนราธิวาส)
ถ้าใครเจอหลดหางแฉกที่มาจากจันทบุรีผมรบกวนช่วยสังเกต ถ่ายรูปเก็บไว้จะเป็นพระคุณอย่างสูงครับ^^
ปล.2 ข้อมูลบางที่บอกว่าหลดหางแฉกเป็นปลาฝูงเป็นข้อมูลที่คลาดเคลื่อนนะครับ
คิดว่าคนเขียนอาจจะไปเห็นตอนอยู่ในร้าน ปลากำลังตื่นตู้ไปอยู่รวมกันเลยคิดว่าเป็นปลาฝูง
ปล.3ผมกะจะเขียนกระทู้นี้มาตั้งแต่แรกๆที่ได้มาแล้วแต่พอเอาเข้าจริงปาเข้าไป3ปีกว่าจะได้เขียน55
ปล.4ใครมีเจ้าตัวนี้เก็บไว้เอารูปมาแชร์กันหน่อยนะครับ^^
ปล.5จบแล้วครับ
อ้างอิง
http://www.wdc-jp.biz/pdf_store/isj/publication/pdf/40/404/40404.pdf
http://rmbr.nus.edu.sg/rbz/biblio/41/41rbz113-118.pdf
http://www.seriouslyfish.com/species/vaillantella-maassi/