กระเทียมนา หรือ Isoetes

แหล่งที่พบ
พบต้นกระเทียมนาใน 15 จังหวัด คือ ตาก สุโขทัย อุดรธานี หนองคาย กาฬสินธุ์ มหาสารคาม ขอนแก่น บุรีรัมย์ สุรินทร์ ร้อยเอ็ด ศรีสะเกษ อุบลราชธานี ปราจีนบุรี สระแก้ว และสงขลา พบว่าแหล่งที่พบต้นกระเทียมนาเป็นทุ่งนาที่มีน้ำจืดนิ่งใส น้ำลึก 5 - 50 เซนติเมตร มีการกระจายเป็นกลุ่มในพื้นที่ 0.08 – 2.5 ไร่ ได้วิเคราะห์ตัวอย่างดินจากแหล่งที่พบต้นกระเทียมนา 15
จังหวัดดังกล่าวพบว่าเป็นดินชนิด ดินร่วนทราย ดินร่วนปนทรายแป้ง ดินทรายร่วน ดินร่วน และดินทราย จำนวน 7, 3, 3, 1 และ 1 ตัวอย่างตามลำดับ

Isoetes เป็นพืชล้มลุกหลายฤดูกาล (perennial herbaceous plants) ส่วนใหญ่เป็นพืชใต้น้ำส่วนน้อยที่เป็นพืชโผล่พ้นน้ำ หรือสะเทินน้ำสะเทินบก (amphibious) จนถึงพืชบกในดินที่ค่อนข้างแห้งลักษณะสัณฐานวิทยาของ Isoetes มีดังนี้

ใบ เล็กเรียว (linear) เรียงตัวแบบเกลียวปิด (close spiral) ใบยาวตั้งแต่ 2 เซนติเมตรถึงหลายเซนติเมตร มีรายงานว่าใบของ Isoetes japonica มีความยาวถึง 1 เมตรและเจริญอยู่ใต้น้ำบางชนิดใบส่วนที่โผล่พ้นผิวน้ำจะลอยปริ่มบนผิวน้ำ ใบยาวตรงหรือโค้งงอเป็นคลื่นเล็กน้อยปลายใบแหลมตรงหรือโค้งเข้าหาแกนกลางลำต้นเล็กน้อย ตอนกลางใบค้อนข้างกลม มีสันหรือมุม
3 – 4 มุม ใบสีเขียวอ่อน โคนใบแผ่แบนออกเป็นรูปช้อน เรียงซ้อนกันเวียนเป็นเกลียว ประกบปิดโคนใบชั้นในตามลำดับ โคนใบทั้งหมดอยู่ใต้ดินประกอบกันขึ้นคล้ายหัวหอม (bulb-like) โคนใบไม่มีคลอโรฟิลล์ มีสีขาวจนถึงสีน้ำตาล จำนวนใบต่อต้นมีตั้งแต่ 2 – 3 ใบจนถึงจำนวนมาก (อาจจะมีจำนวนมากถึง 200 ใบ) สำหรับพืชสะเทินน้ำสะเทินบกหรือพืชบก ใบที่อยู่ตรงกลางสุดหรือปลายยอดมักจะเจริญไม่เต็มที่และแห้งตายก่อนใบรอบนอก ส่วนพืชน้ำจะมีใบอยู่ตลอดเวลาและบางชนิดอาจจะเรียกว่าเป็นพืชไม่ผลัดใบ (evergreen plant)ใบทุกๆ ใบสามารถสร้างสปอร์ได้

ราก ในบริเวณ rhizomorph ซึ่งเป็นส่วนล่างสุดของลำต้นสด มีลักษณะสั้นๆ และหนาความยาวเพิ่มขึ้นช้ามาก เนื้อเยื่อเจริญมีลักษณะแบนอยู่ตรงศูนย์กลาง มีรอยแยกเป็นส่วนๆ ตามจำนวนพูของลำต้น เนื้อเยื่อเจริญจะแบ่งเซลล์และเซลล์ที่สร้างขึ้นได้จะเจริญพัฒนาไปเป็นเนื้อเยื่อของแต่ละพู ทำให้แต่ละพูขยายขนาดเพิ่มขึ้นทางด้านข้าง การเพิ่มขนาดนี้จะรวดเร็วกว่าบริเวณ
เนื้อเยื่อเจริญซึ่งทำให้ความยาวของส่วนล่างสุดของลำต้นเกิดขึ้นอย่างช้าๆ เมื่อได้เนื้อเยื่อชุดแรกของแต่ละพูจะมีการสร้างจุดกำเนิดรากจำนวนมากโดยเฉพาะบริเวณที่อยู่ใกล้ร่องรอยแยกของแต่ละพู รากที่เกิดขึ้นจะมีการแตกแขนงแยกเป็นสองแฉก (dichotomous) 2 – 3 ครั้ง ขนาดรากจะเล็กลงเมื่อมีการแยกตัวแต่ละครั้ง รากที่เกิดขึ้นใหม่จากเยื่อเจริญจะอยู่ใกล้ส่วนฐานของร่องระหว่างพูมากที่สุด ส่วนรากแก่จะไกลและอยู่รอบนอกในลักษณะคล้ายคลึงกับการเกิดใบที่ส่วนยอด

การสืบพันธุ์
Eames (1974) กล่าวถึงการสืบพันธุ์ของ Isoetes การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศค่อนข้างจะพบได้ยากมีรายงานว่าบางชนิดมีการแตกหน่อ (budding) จากลำต้น ในพืชน้ำโดยเฉพาะชนิดที่อยู่ใต้น้ำระดับลึกๆ บางครั้งมีการเกิดแอโพสปอรัส(aposporous) โดยมีการสร้างต้นพืชขนาดเล็ก (young plant) ตรงตำแหน่งโคนใบซึ่งตามปกติจะเป็นที่สร้างอับสปอร์หรือสร้างตอนล่างของอับสปอร์

ท่านสามารถอ่านเพิ่มเติมได้ที่
Cr: http://sutir.sut.ac.th:8080/sutir/bitstream/123456789/1141/2/sanong_fulltext.pdf

ต่อไปเป็นวิธีการเลี้ยง วิธีดูแลของเจ้าของกระทู้เองนะครับ
ผิดพลาดก็ขออภัยนะครับ

ต้นกระเทียมนา หรือ isoetes ค่อนข้างทนต่ออุณหภูมิปกติ ซิ่งผมปลูกที่กรุงเทพก็อยู่ได้ถึง 30 องศาเซลเซียส
การแตกหน่อสำหรับผมยังไม่เคยเกิดขึ้น เคยแต่แตกสปอร์ แล้วเป็นต้นอ่อน
เป็นไม้น้ำหลังตู้ที่ดีอีกชนิดนึงครับ

เทคนิคการขยายพันธุ์ ผมไม่รับรองว่าจะทำสำเร็จนะครับ
ผมใช้วิธีทำให้รากขาวๆขึ้นมา ระหว่างเลี้ยงถ้ามีโคนใบที่หลุดออกมาจะนำมาปักดินครับ
ขอให้มีความสุขกับการเลี้ยงไม้น้ำครับ
ลาด้วยตู้ LID เลี้ยงปลาสอดครับ ้hahaha