ไปค้นเจอบทความของ ฮีโร่ในการเลี้ยงปลาของผม อาจารย์กร๋วย ครับ มีประโยชน์มากๆ มือใหม่หัดเลี้ยงต้องอ่านทุกคน มือเก่าอ่านดูอีกทีก็ได้ประโยชน์เพิ่มขึ้นนะครับ
"นายกร๋วย บอกเล่าเก้าสิบ" ภาค 1
ความเข้าใจเกี่ยวกับการใช้ระบบกรองแบบ Biological ในตู้ปลาสวยงาม
ปัจจุบัน จะเห็นได้ว่าระบบกรองน้ำในตู้ปลาสวยงามนั้น ได้มีหลากหลายระบบให้เราเลือกใช้ ไม่ว่าจะเป็นการกรองแบบ Machanical , Chemical , และสุดท้ายเป็นระบบที่กำลังฮิตกันอยู่ในปัจจุบันคือ แบบ Biological ซึ่งที่มักเรียกกันว่ากรองแบบ ชีวภาพ , กรองWet/Dry ,กรอง Bioball เป็นต้น อันเป็นอีกทางเลือกหนึ่งของการรักษาคุณภาพน้ำในตู้เพาะเลี้ยงระบบปิด ให้มีคุณสมบัติที่ดีเพียงพอกับการเจริญเติบโตของสัตว์น้ำที่เราเลี้ยง โดยตัวระบบเองนั้นสามารถจะเอื้อประโยชน์แก่เราได้มากในกรณีของการประหยัดแรง เวลา และน้ำ ในการบำรุงดูแลตู้ปลาไปได้มาก แต่…..ทว่า…ความเข้าใจเบื้องต้นเกี่ยวกับ ระบบกรองชีวภาพ ยังมีความคลาดเคลื่อนอยู่มาก ทั้งในด้านการ Maintenance ระบบ หรือแม้กระทั่งข้อจำกัด รวมไปถึง ข้อเสียของระบบ จากการดำเนินกิจกรรมทางการตลาดของร้านค้า
เหตุบันดาลใจที่ทำให้เกิด "นายกร๋วย บอกเล่าเก่าสิบ" ภาค 1 นี้ นั้น เรื่องมันมีอยู่ว่า ในวันอาทิตย์ที่ผ่านมา ได้ไปเดินทอดน่องแถวๆ ซันเดย์พลาซ่ามา หลังจากที่ห่างหายไปนาน 2 อาทิตย์ และก็มีอันระเห็ดไปยืนปั้นจิ้มปั้นเจ๋ออยู่ในร้านขายอุปกรณ์เกี่ยวกับการเลี้ยงปลาร้านหนึ่ง ที่ขายของเกี่ยวกับระบบกรอง"อย่างว่า"ภายในร้าน …
คนขายกำลังพ่นวาจาเกลี้ยกล่อมให้ลูกค้าผู้หญิงสาวที่ดูเหมือนพึ่งจะเริ่มเลี้ยงปลา และยังไม่มีความชำนาญ จึงตกลงปลงใจกับการทุ่มงบประมาณซื้อระบบกรองชีวภาพแบบยกชุด ในราคาที่ฟังแล้วไร้เหตุอันสมควร โดยผู้ขายอธิบายยกเอาข้อดีต่างๆนาๆมาสาธยายเพลงดาบแม่น้ำร้อยสายกันสี่ร้อยกว่ากระบวนท่า
ซึ่งเท่าที่ฟังดูก็มีจริงบ้าง ไม่จริงบ้าง แต่นั่นไม่ใช่ประเด็น.. ประเด็นมันอยู่ตรงที่ว่า คนขายได้บอกแต่ข้อดีและประโยชน์ของระบบกรองแบบที่ว่าไว้พร้อมมูล ไม่ว่าจะเป็นเรื่องของการที่ไม่ต้องเปลี่ยนถ่ายน้ำเป็นระยะเวลานาน คุณภาพน้ำที่ใสสะอาด ไม่ต้องมานั่งล้างตู้ ให้เมื่อยตุ้ม แต่กลับไม่ได้บอกวิธีการดูแล การใช้ การรักษา หรือการปฏิบัติอื่นใดในการที่จะนำมาซึ่งผลดังกล่าว เพื่อให้เกิดประโยชน์สูงสุดแก่ผู้ซื้อ และแน่นอนว่า หญิงสาวคนนั้นได้เดินจากร้านนั้นไปด้วยหัวใจเบ่งบานในความหวัง แต่แน่นอนว่าเธอจะต้องล้มเหลวในการเลี้ยงปลาครั้งแรกนี้
"พี่ เอายาแก้โรคป้องกันโรคไปด้วยดีกว่า ตัวนี้มาใหม่ ใส่ผสมน้ำในตู้ตาที่เขียนบอกข้างขวด อาทิตย์ละครั้ง เพื่อความชัวร์"
ผู้ขายเสนอยารักษาโรคปลายี่ห้อหนึ่ง ลูกค้าสาวตอบตกลงทันที 2 ขวด ….. จบสิครับ….
จบ… เพราะอะไร.. หลายคนคงสงสัย..ก็เพราะว่า ในขณะที่ผู้ขายได้เสนอขายสินค้าอันได้แก่ระบบกรองแบบ Biological ซึ่งในที่นี้ก็คือ การสร้างระบบกรองขึ้นมาภายใต้การทำงานของแบคทีเรียที่มีชีวิต โดยมีหลักการที่ว่า แบคทีเรียที่ใช้นั้น จะเป็นแบคทีเรียฝ่ายดี ที่จะคอยจัดการกับสิ่งสกปรก( รายละเอียดหลักการทำงานจะอธิบายอีกที ) ให้หมดสิ้นไปจากน้ำ โดยการย่อยสลายของเสีย ซึ่งฟังดูดี และมันก็น่าจะดีตามนั้นถ้าผู้ขายไม่เสนอสินค้าผลิตภัณฑ์ในร้านที่เป็นตัวการสำคัญที่จะทำให้ระบบดังกล่าวล่มสลายโดยสิ้นเชิง อันเป็นสินค้าที่ขัดแย้งกันอย่างไร้เหตุผล ผลิตภัณฑ์ที่ว่านั้นก็คือ "ยารักษาโรคปลา และน้ำยาปรับสภาพที่ผสมสารฆ่าเชื้อ" นั่นเอง แน่นอนล่ะ ยาก็คือเคมีบำบัดชนิดหนึ่ง ที่ทำหน้าที่ในการฆ่าเชื้อแบคทีเรียฝ่ายร้ายที่ก่อให้เกิดโรคปลาต่างๆ โดยอาจจะไปตัดช่องทางทำกินของมัน หรือหยุดการเจริญเติบโต การขยายพันธุ์ของมัน โดยที่เจ้าแบคทีเรียฝ่ายดีที่โดยปกติมันก็จะเกิดขึ้นเองในตู้ปลาระบบปิด แต่มีการเจริญเติบโตที่ช้ากว่าแบคทีเรียฝ่ายร้ายอยู่มาก ก็จะต้องตายตกตามกันไปแล้ว…… Biological จะเหลืออะไร ระบบกรองและอุปกรณ์วัสดุ ที่อุตส่าห์ซื้อมาก็กลายร่างเป็น Machanical Filter ไปโดยปริยาย ที่นี้ หลังจากที่เราผสมยาหรือเคมีภัณฑ์ใดๆลงไปผสมกับน้ำในระบบจนแบคทีเรียเลว-ดีตายเกลี้ยงหายสิ้นไปจากระบบ ปลาที่เลี้ยงก็ยังคงมีการกิน ถ่าย อยู่ตลอดเวลา
ปริมาณของเสียสะสมก็จะมีปริมาณมากขึ้น โดยเจ้าแบคทีเรียฝ่ายร้ายที่จะมีการเจริญเติบโตเร็วกว่าแบคทีเรียฝ่ายดีหลายเท่าตัว ก็จะทวีจำนวนดาหน้าเข้ายึดฐานที่มั่นบนตัวปลาอย่างผู้มีชัย โดยอาศัยอาหารชั้นเลิศซึ่งก็คือปริมาณของเสียจากขี้ปลาหรืออื่นๆที่มีปริมาณสะสมในระบบมากขึ้นๆ หล่อเลี้ยงขายเผ่าพันธุ์ โดยที่อีกสักชาตินึงแบคทีเรียซุปเปอร์แมนฝ่ายดีเรากว่าจะผุดจะเกิดมาสลายของเสีย ก็เป็นอันว่า ปลาแสนรักของเราแปรสภาพไปซะแล้ว ครั้นจะมาเยียวยาก็เป็นเรื่องเอิกเกริกไป โชคดีหน่อยก็รอด โชคไม่ดีก็ตาย แล้วบางทีพาลจะไปติดต่อตัวอื่นๆอีกให้วุ่นวาย
และนี่คือปัจจัยคร่าวๆ ที่ส่งผลให้การใช้กรองแบบ Biological มักจะไม่ได้ผลเท่าที่ควร จนผู้เลี้ยงปลาสวยงามหลายต่อหลายคนกลับไปคบหากับกรองใต้ทราย
กรองข้างตู้ ที่เป็น Machanical Filter กันหลายราย
โดย ส่วนตัวแล้วผมขอย้ำด้วยความหนักแน่นว่า…..หากระบบการบำบัดน้ำแบบ Biological ของเรา ไม่มีจุดบกพร่อง ปลาและสัตว์น้ำในตู้จะปลอดภัยจากโรคภัยแทบจะ 100 % ก็ว่าได้
เพราะถ้าน้ำดี ระบบดี การย่อยสลายของเสียเป็นไปตาม Process ของมัน อาหารที่จะหลงเหลือไปเผื่อแผ่เจ้าแบคทีเรียชั่วร้ายมันก็จะไม่มี เมื่อไม่มีมันก็ไม่หน้าด้านอยู่ ก็จะลดจำนวนลงและสูญสิ้นไปจากระบบในที่สุด เท่านี้ คุณก็จะสามารถเอาเวลาที่จะต้องมานั่งประคบประหงม วุ่นวายกับตู้ปลาไปทำมาหาประโยชน์อื่นได้ หรือแม้กระทั่งเรียกคนในบ้านมานั่งดูปลาที่มีสุขภาพดี แข็งแรง ด้วยความสำราญใจ เท่านี้ก็คุ้มสุดคุ้มแล้วกับที่ลงทุนไป แต่ ไม่มีอะไรในโลกนี้ สมบูรณ์แบบไปหมด เจ้าระบบที่ว่านี้ มันก็มีข้อจำกัดเช่นกัน ……………….
|