"BUCEPHALANDRA::บูเซป"
เกริ่นนิดนึงครับ...
ผมสนใจในบูเซปเเละเริ่มสะสมครับเลยอยากจะหาข้อมูลเพื่อศึกษาให้มากยิ่งขี้น เเละได้สอบถามหลายๆท่านทางPM [คุณ Aurora //somchai_chaiton // Oat Siam Buce Shop] ซึ่งทั้งสองท่านเเรกมีความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับบูเซป อธิบายให้ผมพอสมควรเลยครับ เเละท่านที่3คือคุณOat Siam Buce Shop ได้นำลิ้งจากกระทู้"หัวข้อ: SiamBuceShop Bucephalandra Tank (บันทึกของคนบ้าบูเซป) " ที่มีบทความของคุณTomasz Wastowskiเป็นภาษาอังกฤษครับ ผมลองอ่านเเล้วเห็นว่าน่าจะเป็นประโยชน์เเก่สมาชิกท่านอื่นๆ ผมเลยเเปลเป็นภาษาไทยเพื่อง่ายต่อการอ่านครับ ... ถ้ามีความคลาดเคลื่อนของใจความสำคัญบางประการที่เจ้าของบทความต้องการจะสื่อ เเละถ้าหากมีข้อผิดพลาดจากการเเปล ต้องขออภัยมา ณ ที่นี้ด้วยนะครับ (บางคำจะเเปลให้ใกล้เคียงกับความหมายในภาษาไทยให้มากที่สุดนะครับ)หวังว่าจะเกิดประโยชน์เเก่สมาชิกทุกๆท่านครับ ด้วยความเคารพครับ ... ROMMY
เริ่มกันด้วยบทความที่ผมเเปลให้นะครับ
ผมจะนำเสนอบทความเกี่ยวกับหนึ่งในต้นไม้ที่งดงามที่สุดที่พบเห็นได้ในตู้ไม้นํ้านะครับ. บทความได้เขียนขึ้นเพื่อนิตยสารเเละได้เเปลเป็นภาษาอังกฤษ.ผมอยากจะขอบคุณ Philip Rody ที่ช่วยเเปลบทความเป็นภาษาอังกฤษครับ
พื้นฐานของบูเซป คล้ายคลึงกับอนูเบียสเเละคริป ซึ่งครั้งเเรกที่บูเซปได้นำมาใช้ในการจัดตู้ไม้นํ้านั้น ได้มีการเปรียบเทียบกับคริป เพราะใบที่เเคบเเละโดยปกติมีสีเขียว(เขียวเเบบมะกอก) อย่างไรก็ตาม รากของบูเซปที่เลื้อยเเละยึดเกาะได้เร็ว ก็เป็นลักษณะที่ใกล้เคียงกับพวกอนูเบียส. บูเซปเป็นต้นไม้ที่ยอดเยี่ยมมากๆเเละยังคงยากที่จะเปรียบเทียบกับตระกูลของพืช ซึ่งทำให้คนเลี้ยงไม้นํ้าทุกๆคนหลงไหลในเสน่ห์ของมันเเละขอบคุณสำหรับการปรากฎตัวอย่างยิ่งใหญ่ครับ
สภาพเเวดล้อม
พืชที่อาศัยในบริเวณนํ้าท่วมขังหรือหนองนํ้าที่เป็นพวกวงศ์ Araceae {วงศ์บอน หรือ Araceae เป็ยนวงศ์ของพืชมีดอก ที่เป็นพืชใบเลี้ยงเดี่ยว ที่มีดอกเป็นดอกช่อแบบช่อเชิงลดมีกาบ (spadix) ประกอบด้วยสมาชิก 107สกุลและมากกว่า 3700 สปีชีส์ ส่วนใหญ่กระจายพันธุ์ในโลกใหม่เขตร้อน บางส่วนอยู่ในเขตร้อนของโลกเก่าและเขตอบอุ่นทางเหนือ ยางของพืชวงศ์นี้มีพิษ /อ้างอิงwikipedia} เช่นบูเซป สามารถปรับตัวที่จะดำรงชีวิตในเเม่นํ้าที่มีกระเเสนํ้าที่ไหลเชี่ยวได้ เเม้ว่าบูเซปจะถูกเปรียบเทียบเป็นพืชในตระกูลใหม่สำหรับคนเลี้ยงไม้นํ้า บูเซปได้เป็นที่รู้จัก(ชื่อวิทยาศาสตร์)ตั้งเเต่คศ.1858 โดยตระกูลที่มีชื่อว่า "Bucephalandra" หมายถึงชื่อม้าสีดำของAlexanderBucephalus. บูเซปทุกๆชนิดเป็นพืชเฉพาะถิ่น ซึ่งหมายความว่าสามารถพบเจอบูเซปได้ในพืชที่ที่ห่างไกลในบางบริเวณเท่านั้น โดยปกติเเล้วจะพบตามเกาะ เเละพืชชนิดนี้สามารถพบได้บนเกาะที่ใหญ่ที่สุดของหมู่กาะมลายู ที่รู้จักกันในนาม เกาะบอร์เนียว. ในปัจจุบันนี้ความหลากหลายของบูเซปได้ค่อยๆถูกค้นพบเเละยังไม่มีการบันทึกลงหลังสือพฤกษศาสตร์
บูเซปถูกพบเเม่นํ้าเเละเเหล่งที่มีนํ้าไหลผ่าน เเละบางครั้งก็พบตามริมตลิ่งของเเม่นํ้า. เกาะบอร์เนียวมีสภาพอากาศเป็นเเบบร้อนชื้น ซึ่งหมายความว่าจะมีสภาพอากาศเเบบเดียวกันตลอดทั้งปีเเละมีอุณหภูมิเฉลี่ยทั้งปีเกิน20องศาเซลเซียส อย่างไรก็ตามสภาพอากาศที่คงที่ในบางบริเวณของเกาะบอร์เนียวยังคงมีสองฤดูการ ซึ่งกำหนดโดยปริมาณนํ้าฝนที่ตกลงมาครับ ระหว่างหน้าฝนที่ระดับนํ้าในเเม่นํ้าสูงขึ้น บูเซปจะโตขึ้นเเละจมอยู่ใต้นํ้าเป็นเวลาไม่กี่เดือน อย่างไรก็ตามก็ไม่ได้เป็นการขัดขวางการเจิรญเติบโตเเต่อย่างใด เเละบูเซปยังสามารถเปลี่ยนเป็นใบนํ้าได้อย่างง่ายดาย. ข้อเเตกต่างสำคัญของใบนํ้าเเละใบบกคือ เวลาที่บูเซปเจริญเติบโตใต้นํ้า จะมีลักษณะใบที่ซับซ้อนเเละมีสีสันที่ชัดเจน !!
ปัจจัยที่ใช้ในการเจริญเติบโต
ในตู้ไม้นํ้า บูเซปสามารถเติบโตได้บนขอนไม้ รากไม้ เเละมะพร้าว เเต่จากการสังเกตในหลายๆปี ผมสามารถพูดได้ว่าระบบรากของพืชชนิดนี้จะเจริญได้ดีกว่าบนพื้นผิวที่เเข็ง เช่นหินหลายๆชนิด เเละรากมีความสามารถที่จะยึดเกาะกับพื้นผิวที่เเข็งๆได้อย่างดี เเม้ว่าจะลื่นหลุดได้ ซึ่งในบางครั้งต้องถึงขั้นใช้มีดที่จะงัดรากออกจากพื้นผิวที่ยึดเกาะ เพราะรากของบูเซปสามารถจับกับพื้นผิวได้เเน่นมากๆ
มีหลักฐานว่าการเปลี่ยนเเปลงสภาพเเวดล้อม ตัวอย่างเช่น ไฟ เเละค่าต่างๆในนํ้า บูเซปอาจจะเกิดการละลายของใบ ซึ่งเหมือนกับที่เกิดขึ้นกับพวกคริป (ที่อ้างถึงกันว่า"โรคของคริป") ในตู้ของผมการเปลี่ยนเเปลงนั้นโดยปกติเเล้วส่งผลทำให้บูเซปใบละลาย อย่างไรก็ตามจากการทดลองหลายๆครั้งพบว่า มีน้อยมากที่ใบจะละลายทั้งหมดอย่างรวดเร็ว ซึ่งคนที่เลี้ยงไม้นํ้าสามารถเเก้ปัญหาได้ก่อนที่ใบจะละลายหมดต้น เเละเเม้ว่า
เเม้ว่าจะเลี้ยงด้วยไฟน้อยๆ บูเซปก็ยังคงเติบโตได้เเละสามารถงอกใบใหม่ขึ้นมาได้ เเต่สีสันของบูเซปจะไม่สะดุดตา{ว่าง่ายๆ สีไม่เเจ่ม 5555}
เพื่อความเเน่ใจที่จะได้สีที่สวยงาม ต้องใช้ไฟ 0.5วัตต์ต่อลิตร หรือมากกว่านั้น เเละใส่ปุ๋ยลงในนํ้า เเละเเม้ว่าปริมาณco2เเละปุ๋ยเล็กน้อย ก็จะช่วยให้ได้ใบที่มีสีสันสวยงาม. ในตู้ของผม ได้คำนวณปุ๋ยตามวิธี ซึ่งทำให้พืชได้ปุ๋ยมากๆในนํ้า ผมได้สังเกตว่าปุ๋ยบางตัวสามารถช่วยเพิ่มสีสันของใบ เเละการเเลกเปลี่ยนต้นไม้กับคนเลี้ยงไม้นํ้าคนอื่นๆ ที่ใช้ตู้เเบบlow tech(ไฟน้อย co2น้อย) ผมสังเกตว่าใบของพืชจากตู้lowtechไม่มีสีสันที่สวยงาม เพราะได้รับไฟเเละปุ๋ยไม่เพียงพอต่อความต้องการของพืช
พัฒนาการของสีสัน บูเซป พันธุ์Brownie Brown
ใบสีเขียวที่พบได้บ่อยๆ ที่เลี้ยงเป็นใบบก .. สีเขียวใกล้โคนรากยังคงเหมือนเดิมเมื่อพืชเติบโตบนบก ขณะที่ใบใหม่ที่สีเข้มที่เเตกยอดมา เป็นผลจากการเติบโตในตู้ของผม
เมื่อเวลาผ่านใบ ใบก็ยังเข้มขึ้นเรื่อยๆ
เเละในที่สุดก็ได้กลายเป็นสีนํ้าเงินเข้ม
รูปด้านล้างเเสดงถึงสีสันของใบ Bucephalandra Saiyan-1 Black ที่ได้เติบโตใต้นํ้า
บูเซปสามารถเติบโตได้ในตู้เเบบpaludariums เเต่สีสันของใบจะอ่อนกว่า เเละใบจะมีความยืดหยุ่นน้อยกว่า จึงต้องจัดเตรียมความชื้นสูงๆ เพื่อที่จะประสบความสำเร็จในการเลี้ยง ไม่งั้นใบจะเเห้ง. สำหรับค่าต่างๆที่เหมาะสมสำหรับบูเซปคือ pH=5-8 เเละGH KH เท่าไหร่ก็ได้ เเละอุณหภูมิ22-28องศาเซลเซียส ในตอนเเรกที่เริ่มเลี้ยงบูเซป ผมได้ยินว่าบูเซปไม่สามารถเลี้ยงในอุณหภูมิที่สูงเกิน28องศาได้ เพราะจะทำให้ใบละลาย อย่างไรก็ตามผมยังไม่เคยเห็นมันเกิดขึ้นกับต้นไม้ของผม โดยเฉพาะอย่างยิ่ง เมื่ออุณหภูมินํ้า 32องศา ผมก็ยังไม่สังเกตเห็นผลเสียใดๆ
ควรจะบันทึกไว้ว่าความจริงเเล้วบูเซปเป็นพืชชนิดที่เรียกว่า rheotype คือชอบการเปลี่ยนเเปลงของกระเเสนํ้าอย่างฉับพลัน
เราจึงต้องจัดเตรียมสภาพเเวดล้อมที่ใกล้เคียงกันในตู้ของเรา เพื่อที่จะบรรลุผลลัพธ์ที่ดีที่สุดกับพืชชนิดนี้ โดยกระเเสนํ้าสามารถเกิดจากเครื่องกรองในตู้ หรือพืชจะขยับได้ เมื่อวางไว้ใกล้ๆทางนํ้าออกของกรอง ใบของบูเซปจะยืดหยุ่นเพราะสภาพเเวดล้อมที่พบเจอในธรรมชาติเป็นเเบบนั้น
สำหรับบูเซป ผมได้ค้นพบว่าอัตราการเจริญเติบโตมีความหลากหลายต่างกันในเเต่ละพันธุ์ บางชนิดสามารถสร้างใบใหม่ได้สองใบต่อสับดาห์ ถ้าอยู่ในสภาพเเวดล้อมที่เหมาะสมที่สุด ในขณะที่ชนิดอื่นๆจะสร้างใบได้เเค่1ใบ ทุกๆสองอาทิตย์ โดยปกติเเล้ว กล่าวได้ว่า บูเซปเป็นพืช ที่โตช้า เเต่ถ้าคุณจัดเตรียมสิ่งเเวดล้อมสำหรับบูเซป เช่นไฟที่เเรง ปุ๋ย เเละ co2 ที่เหมาะสมเเล้วการเติบโตอย่างรวดเร็วก็สามารถเป็นไปได้ครับ