ผมเชื่อว่าหลายคนคงเคยมีคำถามพวกนี้..
ตอนเด็กๆ..
เฮียๆ ไอ้.... อยู่กับ ตัวคุณ..... นี่ได้ป่าว
แล้วไอ้นี่ #@%$&* กับ !&^& ตัวนี้ล่ะ?
ทำไมมันอยู่กันไม่ได้ล่ะเฮีย suicide
พอโตมาหน่อย
อยู่กันหมด ไม่ได้เลยเหรอเฮีย ก็ผมอยากได้อ่ะ
งี้ตู้ผมก็งอกดิครับ แม่ผมยิ่งบ่นๆอยู่ 036
เฮียๆ ไอ้.... อยู่กับ ตัวคุณ..... นี่ได้ป่าว
แล้วไอ้นี่ #@%$&* กับ !&^& ตัวนี้ล่ะ?
ทำไมมันอยู่กันไม่ได้ล่ะเฮีย suicide
พอโตมาหน่อย
อยู่กันหมด ไม่ได้เลยเหรอเฮีย ก็ผมอยากได้อ่ะ
งี้ตู้ผมก็งอกดิครับ แม่ผมยิ่งบ่นๆอยู่ 036
สำหรับผม.. พอมีโอกาสเปิดร้านของตัวเอง ใช่ว่าคำถามพวกนี้จะหมดไป ซ้ำกลับมีมากขึ้นๆซะอีก คงเพราะผมกลายสภาพจากเจ้าเด็กเปี๊ยกมาเป็นอาเฮียที่ต้องคอยตอบคำถามพวกนี้แทน ผลก็คือ กลุ้ม!! สิครับ เพราะลูกค้าแต่ละคนนี่ก็สรรหามาถามกันได้จริงๆแต่ละคำถาม (ยอมซูฮก คารวะ 1 จอก) ทำให้ผมต้องทำการบ้านใหม่ๆเพิ่มขึ้นทุกวัน (ซึ่งจริงๆก็ดีกว่าให้นอนอืดพุงโลเป็นไหนๆ55) ในที่สุดจึงกลายก็เป็นที่มาของบทความชิ้นนี้ งั้นเรามาเริ่มกันเลยดีกว่า..
การจะพิจารณาว่าปลาชนิดใดอยู่รวมกันได้นั้นไม่มีกฎตายตัวหรอกครับ ยังคงเป็นศาสตร์ที่ไม่มีมนุษย์ปลาคนไหนสามารถเขียนตำราชี้ชัดลงไปได้ว่าตัวนี้อยู่กับตัวนี้แล้วจะไม่มีปัญหา 100 % เต็ม ฟันธง!! สาเหตุหลักของปัญหานี้คงเป็นเพราะความหลากหลายทางชีวภาพที่ทำให้แต่ละชนิดนั้นมีข้อปลีกย่อยที่แตกต่างกัน มากเกินกว่าจะสรุปเป็นกฎข้อๆได้อย่างชัดเจน (นอกจากจะมีโดเรมอนมาจากศตวรรษที่ 21 แล้วเอาวุ้นแปลภาษามาให้เราคุยกะปลา จะได้รู้ว่ากันไปว่าพวกไหนไม่ถูกกับพวกไหน ฮ่า ้hahaha)
ซึ่งโดยพื้นฐานแล้วเพื่อนๆต้องไม่ลืมนะครับว่า ปลานั้นก็เป็นสัตว์ชนิดหนึ่ง ซึ่งสัตว์ทุกตัวบนโลกนี้ก็มีจุดมุ่งหมายในการดำรงชีพอยู่เพียง 2 อย่างหลักๆเท่านั้น คือ กิน กับ ปี้ เอ้ย สืบพันธุ์ (มนุษย์ก็เป็นนะจ๊ะ) นั่นเอง ทุกสิ่งทุกอย่างที่พวกมันตอบสนองต่อสิ่งแวดล้อม ล้วนเกิดจากความต้องการดำรงตามจุดมุ่งหมายทั้ง 2 ข้อนี้เช่นกัน ดังนั้นเมื่อน้องปลาไม่ว่าจะเป็นชาติตระกูลใดถูกปล่อยลงสู่ดินแดนที่เราตระเตรียมไว้ มันก็จะเริ่มเข้ายึดครองพื้นที่ในตู้เพื่อสร้างอาณาเขตในการหากินและสืบพันธุ์ทันใดอย่างไม่ต้องให้ใครเสี้ยมสอน หากเป็นกรณีกลุ่มปลาฝูง เจ้าตัวที่ เบ่ง ได้มากสุด, ปรับตัวได้เร็วสุดก็จะได้รับการจัดวางอันดับเป็นหัวหน้าฝูง (Highest Pecking Order) ส่วนพวกลูกจ๊อกอ่อนแอก็จะได้อันดับต่อๆกันมา ซึ่งเจ้าอันดับตำแหน่งนี้จะมีผลอย่างมากในการสืบพันธุ์และกินอาหาร เพราะยิ่งมือวางสูงกว่าก็จะมีโอกาสได้รับประทานทั้งอาหารและหญิงได้มากกว่านั่นเอง (อะแฮ่มๆ น่าอิจฉาๆ อิอิ)
จึงไม่แปลกนักที่เราจะได้เห็นความรุนแรงในตู้ใบเล็กๆนี้ประทุขึ้น เมื่อเพื่อนๆนำสมาชิกใหม่มาแนะนำให้เจ้าน้องปลาเจ้าถิ่นรู้จัก เพราะแทนที่พวกเค้าจะต้อนรับพูดคุยปฎิสัมพันธ์ฉันมิตร แต่เปล่าเลย.. มันกลับหลงคิดไปว่าเจ้าเพื่อนใหม่ตัว(ฝูง)นี้กำลังจะมาฮุบแย่ง อาณาเขต และ คู่(แท้)สืบพันธุ์ของมัน โดยไม่คำนึงถึงความเกี่ยวดองทางญาติฝ่ายไหนทั้งนั้น ซึ่งก็รวมถึงกรณีที่เพื่อนๆทำตู้ใหม่แล้วลงปลาทั้งหมดพร้อมๆกัน ก็ล้วนแต่จะมีโอกาสเกิดความสูญเสียของน้องๆประชากรปลาได้ เพราะ การต่อสู้ เป็นการตอบสนองทาง สัญชาตญาณ เพื่อการอยู่รอดนั่นเอง
ทุกวันนี้องค์ความรู้ที่เรามีเกี่ยวกับว่าปลาตัวไหนอยู่กับตัวไหนได้นั้น เป็นข้อมูลที่ผ่านการสังเกตมาเป็นระยะเวลานาน ประกอบกับความรู้ทางสรีระ และ พฤติกรรม ที่ก้าวหน้ามากขึ้น จึงพอให้ทำการสรุปออกมาเป็นกลุ่มคร่าวๆได้หลายกลุ่ม ซึ่งเพื่อนๆก็สามารถหาข้อมูลเหล่านี้ได้จาก Internet โดยลอง search คำว่า fish compatibility ก็จะปรากฏฐานข้อมูลเกี่ยวกับพันธุ์ปลาต่างๆไว้มากมายครับ
นอกจากนี้เหล่านักวิทยาศาสตร์และสุดยอดแฟนพันธ์แท้ปลาต่างๆก็ได้วิจัยและเก็บข้อมูลปลาแต่ละกลุ่มจัดตั้งเป็น กฎการสร้างความสมานฉันท์เบื้องต้น (General Rule to Fish Compatibility) ไว้เป็นแนวทางการจัดตู้ปลาแหล่มๆสักตู้ให้กับเพื่อนๆทุกคน ซึ่งผมขอสรุปเป็นข้อๆดังต่อไปนี้
1. หาข้อมูลและทำความรู้จักกับปลาที่เพื่อนๆวางแผนจะเลี้ยงในตู้ใบนี้ทั้งหมด เพราะมันอาจมีปลาบางตัวที่หัวเด็ดครีบขาดมันก็อยู่ร่วมกับตัวอื่นไม่ได้ ย้ากก!!
2. ในกรณีทำตู้ใหม่ เพื่อนๆควรนำน้องปลาทั้งหมดที่ได้ทำการเช็คข้อมูลแล้วว่ามี โอกาส ปรองดองกันได้ลงตู้ในวันเดียวกัน เพื่อลดความได้เปรียบเสียเปรียบในการปรับตัว และสร้างอาณาเขตของตัวเอง
3. หากซื้อมาทั้งหมดไม่ได้ หรือ ต้องการซื้อมาเลี้ยงเพิ่มอีกทีหลัง ก็ควรเลือกซื้อปลาที่ดุร้ายน้อย และ ซ่าน้อยที่สุดก่อน โดยอย่าลืมเลือกให้มันตัวใหญ่ที่สุดเท่าที่เพื่อนๆรับกันได้ด้วย
4. หลังจากนั้นเมื่อเพื่อนๆเริ่มมีสตางค์ซื้อเพิ่ม อะแฮ่ม ลำดับถัดไปก็เลือกซื้อตัวที่ซ่าเพิ่มขึ้น แต่ขนาดเล็กกว่าชนิดก่อนหน้า มาจอยกับเจ้าถิ่นเดิมได้
5. ลำดับสุดท้ายที่ควรซื้อ ก็ควรจะเป็นเจ้าตัวที่ดุร้ายมากที่สุด เกรียนมากสุด แต่อย่าลืมว่าขนาดของมันก็ควรจะเล็กที่สุดในกลุ่มทั้งหมดด้วย
สาเหตุของการลงปลาด้วยวิธีเช่นนี้ก็เพื่อ สร้างความเคยชินต่อสิ่งแวดล้อมให้กับปลาที่มีความดุร้ายน้อย หรือ รักสงบมากที่สุดก่อน ซึ่งจะทำให้มันมีเวลาในการสร้างอาณาเขตของตัวเอง เพิ่มความ เบ่ง ต่อปลารุ่นหลังได้มากขึ้น ยิ่งเมื่อเราบังคับให้ปลารุ่นหลัง (ที่เกรียนมาก) มีขนาดเล็กกว่าหรือสูสีกัน วิธีนี้จะสร้างความได้เปรียบให้กับเจ้าถิ่น และนำไปสู่ความสงบสุขโดยรวมของตู้ในภายภาคหน้าตลอดไปนะโยม
ทั้งหลายทั้งปวงข้อมูลทีผมยกมาทั้งหมดนี้เพื่อนๆทุกคนต้องพึงระลึกไว้ในใจด้วยว่า แนวทางนี้เป็นเพียง "แนวทางปฏิบัติทั่วไปซึ่งจะนำไปสู่การสูญเสียที่น้อยที่สุด" บางครั้งบางกรณีก็ไม่อาจเป็นจริงไปได้ตลอด ไม่เช่นนั้นมันคงกลายเป็นกฎตายตัวไปแล้วถูกมั้ยครับ?
วันนี้พอแค่นี้ก่อนละกัน นี่ถือเป็นกระทู้บทความแรกของผม เพื่อนๆมีความคิดเห็นเช่นใด อยากติติง แลกเปลี่ยน ก็เชิญครับ ถ้าเพื่อนๆชอบกัน เดี๋ยวผมมีโอกาสจะแปลเอกสารมาให้อ่านกันเรื่อยๆ ถือว่าเราได้เรียนรู้ร่วมกันเพื่อนำไปสู่ความสุขที่ยั่งยืนระหว่าง "เรา" และ "น้องปลา" นะคร้าบบบบ
Other Tips!!
1.ระดับความเหมาะสมกันระหว่างปลาแต่ละชนิด (Compatibility level) ยังขึ้นอยู่กับปัจจัยอีกหลายอย่าง เช่น คุณภาพน้ำ, พฤติกรรมการผสมพันธุ์, ขนาดของตู้, จำนวนของตกแต่ง หรือ ไม้น้ำ และ จำนวนของน้องๆปลาทั้งหมด
2.ก่อนนำปลาใหม่มาจอยกับเจ้าถิ่น ควรทำการกักโรคไว้ก่อนเพื่อความปลอดภัยของมวลปลาทั้งหลาย
3.ปลาที่ว่ายน้ำเร็วและดูไฮเปอร์ มักจะสร้างความเครียดให้แก่ปลาที่ว่ายน้ำช้าที่อยู่ในตู้เดียวกัน
4.สัญชาตญาณ ย่อมมีผลต่อพฤติกรรมมากกว่าการเลี้ยงดู ดังนั้น หากคุณมีปลานักล่าอยู่ในตู้ก็ควรหลีกเลี่ยงการนำไปรวมกับน้องปลาจ๋องๆ ว่ายช้าๆจะดีกว่า
Reference
http://www.aquahobby.com/articles/e_compatibility.php
http://www.aquariumpros.com/articles/compatibility.shtml
http://www.fishdeals.com/aquarium_compatibility/compatiblefish.shtml
http://www.aquariumfish.net/information/how_to_choose_fish.htm
http://www.tropicalfishandaquariums.com/Compatibility/index.php